Από τη Διεπιστημονική στη Δια-επιστημονική Μάθηση....

 Πρόκειται για ένα κείμενο που αναλύει με απλό τρόπο τις έννοιες τις διεπιστημονικότητας και της δια-επιστημονικότητας. Η σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα καλείται να ανταποκριθεί σε σύνθετες κοινωνικές, περιβαλλοντικές και πολιτισμικές προκλήσεις. Η παραδοσιακή διάκριση των μαθημάτων και των επιστημονικών πεδίων αποδεικνύεται ανεπαρκής μπροστά στην ανάγκη για ολιστική, βιωματική και κοινωνικά υπεύθυνη μάθηση. Στο πλαίσιο αυτό, οι έννοιες της διεπιστημονικότητας και της δια-επιστημονικότητας αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Παράλληλα, πολιτικές όπως τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων και οι Δράσεις Ενεργού Πολίτη επιχειρούν να ενσωματώσουν αυτές τις αρχές στην ελληνική σχολική τάξη. Κεντρικός πυλώνας αυτής της μετατόπισης είναι η Έρευνα Δράση, ως μέσο αναστοχαστικής και συμμετοχικής εκπαιδευτικής καινοτομίας. 

Από τη Διεπιστημονική στη Δια-επιστημονική Μάθηση: Τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων, οι Δράσεις Ενεργού Πολίτη και η Συμβολή της Έρευνας Δράσης στο Ελληνικό Σχολείο

Από την Επιμόρφωση στη Μετεκπαίδευση: Πώς οι Δράσεις Ενεργού Πολίτη αλλάζουν το σχολείο

Εισαγωγή – Το διακύβευμα

Η εκπαιδευτική πραγματικότητα στην Ελλάδα εισέρχεται σε μια φάση αναστοχασμού και μετασχηματισμού. Στο επίκεντρο αυτής της πορείας βρίσκονται οι "Δράσεις Ενεργού Πολίτη", οι οποίες εισάγονται ως ένας νέος θεσμός που επιχειρεί να συνδέσει τη σχολική ζωή με την κοινωνική πραγματικότητα και να καλλιεργήσει την ενεργή συμμετοχή, τη δημοκρατικότητα και τις δεξιότητες - ικανότητες του 21ου αιώνα στους μαθητές. Η επιτυχής εφαρμογή αυτού του θεσμού προϋποθέτει, όμως, μια βαθύτερη μετατόπιση: από την αναπαραγωγή της γνώσης στη δημιουργική, ερευνητική και βιωματική της κατάκτηση.

2. Η πρόκληση της εκπαιδευτικής πράξης

Η ενσωμάτωση των Δράσεων Ενεργού Πολίτη στην καθημερινότητα του σχολείου και στο Αναλυτικό Πρόγραμμα μπορεί να αποτελέσει το εφαλτήριο για τον εσωτερικό μετασχηματισμό του ελληνικού σχολείου προς την κατεύθυνση της Εκπαίδευσης Βασικών Ικανοτήτων[1], όπως αυτή ορίζεται στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς[2]. Πρόκειται για μια αλλαγή που δεν περιορίζεται στην προσθήκη μιας θεματικής ή μεθόδου, αλλά απαιτεί επαναπροσδιορισμό των διαδικασιών διδασκαλίας και μάθησης: μοντέλα σχεδιασμού και ανάπτυξης  διδασκαλίας και παραγωγής εκπαιδευτικού υλικού, διαφοροποιημένη διδασκαλία, έμφαση σε ικανότητες, ενεργητικές μαθησιακές πρακτικές, πολλαπλό βιβλίο και στοχαστική εκπαιδευτική κουλτούρα.

Ωστόσο, οι αλλαγές αυτές είναι βαθιές και προϋποθέτουν έναν νέο επαγγελματισμό του εκπαιδευτικού. Απαιτούν έναν εκπαιδευτικό ικανό να σχεδιάζει, να ερευνά, να συνεργάζεται και να στοχάζεται κριτικά πάνω στην πράξη του. Και αυτό δεν επιτυγχάνεται με επιφανειακού τύπου επιμορφώσεις.

3. Η ανάγκη για μετεκπαίδευση – όχι επιφανειακή επιμόρφωση

Η εμπειρία έχει δείξει ότι οι σύντομες, αποσπασματικές και συχνά θεωρητικοκεντρικές επιμορφώσεις («ψεκάστε-σκουπίστε-τελειώσατε») δεν κατορθώνουν να μετασχηματίσουν ουσιαστικά την εκπαιδευτική πρακτική. Αντιστοίχως, τα αυστηρά ακαδημαϊκά μεταπτυχιακά προγράμματα, όσο πολύτιμα και αν είναι σε επίπεδο θεωρητικής κατάρτισης, δεν καλύπτουν το κενό της επαγγελματικής ανάπτυξης στην πράξη.

Αυτό που σήμερα είναι αναγκαίο είναι η επανενεργοποίηση του θεσμού της μετεκπαίδευσης – ενός θεσμού που θα προσφέρει μακράς διάρκειας, βιωματικής μορφής επιμόρφωση, με απόσπαση των εκπαιδευτικών από την τάξη και ταυτόχρονη κάλυψη της θέσης τους. Η μετεκπαίδευση πρέπει να αποτελεί μια μορφή ουσιαστικής επαγγελματικής ανανέωσης και όχι έναν ακόμα ακαδημαϊκό τίτλο[3].

4. Προτάσεις πολιτικής – Τι πρέπει να γίνει

Για να αξιοποιηθούν στο έπακρο οι δυνατότητες των Δράσεων Ενεργού Πολίτη και να μεταμορφωθεί το ελληνικό σχολείο σε έναν οργανισμό που παράγει νόημα και αξία για την κοινωνία, προτείνονται τα εξής:

• Επαναλειτουργία της μετεκπαίδευσης με επικαιροποιημένο περιεχόμενο, εστιασμένο στην έρευνα-δράση[4], στη συνεργατική μάθηση, στην εκπαίδευση βασικών ικανοτήτων του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς και  στη στοχαστική πρακτική.
• Δημιουργία δομών υποστήριξης (mentoring, κοινότητες πρακτικής) σε σχολικό επίπεδο.
• Ανάπτυξη προγραμμάτων μετεκπαίδευσης με πρακτικό, βιωματικό χαρακτήρα, προσανατολισμένων στη διδασκαλία εντός πραγματικών συνθηκών και όχι σε αποστειρωμένα θεωρητικά σχήματα.
• Σύνδεση της μετεκπαίδευσης με την επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών.

5.  Ένα νέο  όραμα για το ελληνικό σχολείο

Η εστίαση στις Δράσεις Ενεργού Πολίτη δεν είναι απλώς μια επιλογή παιδαγωγικής καινοτομίας. Είναι μια πρόταση πολιτισμικής και θεσμικής ανακατεύθυνσης του ελληνικού σχολείου. Είναι μια ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τον ρόλο του εκπαιδευτικού όχι ως μεταδότη περιεχομένου αλλά ως ενεργού διαμορφωτή εμπειριών μάθησης. Και γι’ αυτό απαιτούνται θεσμικά εργαλεία διαρκείας, όπως η μετεκπαίδευση.

Από την επιμόρφωση στη μετεκπαίδευση, από την προσχηματική αλλαγή στον ουσιαστικό μετασχηματισμό: αυτή είναι η μετάβαση που χρειάζεται η ελληνική εκπαίδευση σήμερα. Και οι Δράσεις Ενεργού Πολίτη μπορούν να είναι το όχημα.

 

---

[1] Σχετικά με την Εκπαίδευση Βασικών Ικανοτήτων δες: Ζούκης Νίκος: Το τι και το πώς στην εκπαίδευση ικανοτήτων στο: https://mega.nz/file/c1x0kKqC#jEU9PcOY8mumFLzelGmRry3OA5s1clA8yNy-DdmJczs

[2] Για τις βασικές ικανότητες του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Αναφοράς δες: https://education.ec.europa.eu/el/focus-topics/improving-quality/key-competences 

[3] Για περισσότερα σχετικά με τους όρους επιμόρφωση – μετεκπαίδευση – μεταπτυχιακές σπουδές δες: Ζούκης Νίκος : Ζητείται επιμόρφωση στο: https://nikzoukisthesisantithesis.blogspot.com/2021/12/blog-post_11.html  και Άλλο μετεκπαίδευση και άλλο μεταπτυχιακές σπουδές.... στο: https://nikzoukisthesisantithesis.blogspot.com/2021/12/blog-post_13.html

[4] Σχετικά με την έρευνα – δράση, τη χρησιμότητα και την επικαιρότητα της δες: Ζούκης Νίκος: Έρευνα – δράση: χρήσιμη και επίκαιρη στο https://nikzoukisthesisantithesis.blogspot.com/2021/12/blog-post_70.html 

Ελληνικό αλφάβητο: Η πιο σημαντική και ιστορικά αναλλοίωτη προσφορά των Ελλήνων στον παγκόσμιο πολιτισμό

 

Από τον 9ο ή τον 8ο π.Χ. αιώνα οι Έλληνες εμφανίζονται να χρησιμοποιούν την αλφαβητική γραφή που δηλώνει, κατ’ αρχήν, όλους τους φθόγγους μιας γλώσσας, άσχετα αν πρόκειται για σύμφωνα, φωνήεντα ή ημίφωνα. Κατά κανόνα δηλαδή, κάθε σημείο, γράμμα ή γράφημα, δηλώνει έναν φθόγγο και όχι μία συλλαβή. Όπως γράφει ο αείμνηστος Μανόλης Ανδρόνικος, το αλφάβητο δίκαια χαρακτηρίστηκε ως «η πιο σημαντική και ιστορικά αναλλοίωτη προσφορά των Ελλήνων στον ευρωπαϊκό   πολιτισμό»,  αλλά και ευρύτερα στον παγκόσμιο πολιτισμό θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε, αφού τα πιο σημαντικά κείμενα στον δυτικό κόσμο έχουν γραφτεί με αλφάβητα παραγόμενα από το ελληνικό (λατινικό, γοτθικό, σλαβικό).

Πολλές προσπάθειες έχουν γίνει μέχρι σήμερα για την αναγνώριση από διεθνείς οργανισμούς μιας Παγκόσμιας Ημέρας για την Ελληνική Γλώσσα. Τα επιστημονικά  επιχειρήματα τα οποία αναπτύσσονται και  επιστρατεύονται ( μακραίωνη ιστορία της ελληνικής γλώσσας, αδιάρρηκτη ενότητα, σαφήνεια στην έκφραση λεπτών εννοιών της φιλοσοφίας και της επιστήμης, αδρών εννοιών του πολιτικού λόγου και των πολιτειακών θεσμών, σύνθετων εννοιών του ευαγγελικού λόγου και της πατερικής θεολογίας, καθώς και βαθιών στοχαστικών εννοιών τού αρχαίου δράματος, της πεζογραφίας και της ποίησης, οικουμενικότητα μέσω της επίδρασης που άσκησε και ασκεί στις άλλες γλώσσες, το γεγονός ότι επιλέχθηκε ως η γλώσσα των Ευαγγελίων, τοποθετήσεις εγνωσμένου κύρους προσωπικοτήτων καθώς και των δύο Ελλήνων ποιητών που τιμήθηκαν με βραβείο Νόμπελ κ.ά ) είναι αναμφισβήτητα ορθά και κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο, μας λείπει σήμερα μια βαθύτερη – φιλοσοφική προσέγγιση της ελληνικής γλώσσας, η οποία θα αποκάλυπτε την ιδιαιτερότητά της μέσω της βαθιάς σχέσης και σύνδεσης που διατηρεί με την οικουμενική σκέψη που έχουν ανάγκη οι καιροί μας και την καταλυτική της «εν δυνάμει» σήμερα επίδραση στην επίτευξη του πυρήνα των σκοπών και των αρχών  του Ο.Η.Ε., έτσι ώστε να τύχει αυτοδίκαιης αναγνώρισης και θέσπισης της Παγκόσμιας Ημέρας της από τον Ο.Η.Ε. Για περισσότερα δες: Παγκόσμιες Ημέρες και Ελληνική Γλώσσα

 

Ο κορωνοϊός ως επιταχυντής αλλαγών, κατανόησης του γίγνεσθαι και πρόβλεψης του μέλλοντος

 

Το κείμενο που ακολουθεί διατυπώθηκε και δημοσιεύτηκε την άνοιξη του 2020 , χρονικό διάστημα κατά το οποίο όλη η ανθρωπότητα και φυσικά η ελληνική κοινωνία βιώσαν το ακραίο και βίαιο φαινόμενο της εισβολής του κορωνοϊού  στη ζωή όλων μας.

Η εισβολή, αυτή, του κορωνοϊού διαμόρφωσε μια αναγκαιότητα ταχύτατης αντίδρασης όλων μπροστά  στην απειλή επιβίωσής μας. Ένα σενάριο αφάνταστα ακραίο και σε μεγάλο βαθμό απρόβλεπτο. Διαμόρφωσε ένα τοπίο έντονης αβεβαιότητας, ανησυχίας και φόβου που μας έδωσε την αίσθηση ότι η γη κινείται κάτω από τα πόδια μας και απαιτούσε ακαριαία αντίδραση. Η ανθρωπότητα δεν έχει ξαναγνωρίσει ποτέ στο παρελθόν τέτοια ταχύτητα εισροής της αλλαγής , τέτοια δηλαδή επιτάχυνση της αλλαγής στη ζωή της. Σ’ αυτό το κινητό τοπίο του τρόμου και της έντονης μεταβατικότητας,  οι περισσότερες δομές τις κοινωνίας  δεν κατέρρευσαν αλλά αναδιαρθρώθηκαν και κινήθηκαν σε νέες κατευθύνσεις.

Οι πηγές μας, μας πληροφορούν ότι οι Σοφοί του Μαντείου των Δελφών μελετούσαν επισταμένως ανάλογα φαινόμενα για να κατανοήσουν  το γίγνεσθαι της εποχής τους και να προβλέψουν το μέλλον. Υπ’ αυτή την οπτική το κείμενο που ακολουθεί έχει χροιά «προφητική» για την κατεύθυνση των αλλαγών στα συστήματα υγείας, εκπαίδευσης, οικονομίας και πολιτικής. «Ο έχων ώτα  ακούειν ακουέτω»

Για περισσότερα δες …  

Ποιο είναι το πρόβλημα: Η επανεκκίνηση του σχολείου και οι εξετάσεις ή τα μηνύματα που δε λάβαμε;

Η Επιστήμη της Αγωγής στην πράξη

 

Από την αρχή της παρουσίας μας στο χώρο της εκπαίδευσης και στο πλαίσιο  της καθημερινής  πρακτικής, όπως κάθε εκπαιδευτικός, ήλθαμε αντιμέτωποι με πολύπλοκες καταστάσεις και προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν παιδαγωγικά και να υπερκεραστούν.  Στην προσπάθεια μας αυτή συνεχώς επιχειρούσαμε πρώτα να κατανοήσουμε και στη συνέχεια μέσω συνεχούς έρευνας και  δράσης να αντιμετωπίζουμε παιδαγωγικά τις καταστάσεις και να επιλύουμε τα πολύπλοκα προβλήματα που αντιμετωπίζαμε, αντλώντας παράλληλα ικανοποίηση από τα αποτελέσματα.

Αργότερα  οι εμπειρίες και τα βιώματα που αποκτήσαμε από την παρουσία μας στο χώρο του Μαρασλείου Διδασκαλείου Δημοτικής Εκπαίδευσης (Μ.Δ.Δ.Ε.) για μια δεκαετία περίπου  (1993-2002)  αλλά και από τις πανεπιστημιακές σπουδές μας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, μας  βοήθησαν να αποκωδικοποιήσουμε και να θεωρητικοποιήσουμε τη συσσωρευμένη εμπειρία μας στη βάση ολιστικών θεωριών,  καθώς σταδιακά διαπιστώναμε και τελικά συνειδητοποιήσαμε ότι για την αντιμετώπιση των πολύπλοκων παιδαγωγικών φαινομένων, απαιτούνται ευρύτερες διασυνδέσεις θεωριών και κατασκευή νέων μεθοδολογικών εργαλείων, προκειμένου η παιδαγωγική επιστήμη να αναπτυχθεί και η συναφής παιδαγωγική πρακτική να ασκηθεί με επιτυχία. Καρπός αυτής της προσπάθειας ήταν η έκδοση του βιβλίου: Ανθρώπινα Συστήματα και Θεωρία του Χάους: Διασυνδέσεις και αναδύσεις και λίγα χρόνια αργότερα  η διατύπωση της Ολιστικής Παιδαγωγικής.

Σημαντικοί σταθμοί σ’ αυτή την προσπάθεια ήταν τα βιώματα και οι εμπειρίες που αποκτήσαμε στο πλαίσιο της ερευνητικής στρατηγικής έρευνα – δράση που έχουμε υιοθετήσει σε κάθε χώρο που καλούμαστε να προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας.

    Το σχολικό έτος 2002-03 κληθήκαμε από τη θέση του δασκάλου να αντιμετωπίσουμε μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση στις σχέσεις μεταξύ γηγενών και αλλοδαπών μαθητών στο περιβάλλον μιας σχολικής τάξης σε δημοτικό σχολείο της Αθήνας. Η ερευνητική στρατηγική έρευνα – δράση σε συνδυασμό με παιδαγωγικά εργαλεία που χρησιμοποιήσαμε απέδωσαν εξαιρετικά αποτελέσματα, γεγονός που μας επηρέασε βαθύτατα. Για περισσότερα δες…

       Καλλιέργεια αξιών στο δημοτικό σχολείο   

Παράλληλα, την ίδια περίοδο και στο πλαίσιο της συνδικαλιστικής μας έκφρασης, συμμετείχαμε στην ανάπτυξη και λειτουργία της ιστοσελίδας του Α΄ Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Αθηνών στο διαδίκτυο. Η ερευνητική ομάδα επέλεξε την ερευνητική στρατηγική έρευνα – δράση προκειμένου να αφουγκραστεί τους εκπαιδευτικούς, του εν λόγω συλλόγου, για το πως θα ήθελαν να είναι η δομή, το περιεχόμενο και  η αισθητική της ιστοσελίδας για να τους ικανοποιεί καθώς και ποιες δυνατότητες θα μπορούσε να προσφέρει για αξιοποίηση στην εκπαιδευτική πράξη. Για περισσότερα δες…  

Τοπικοί Σύλλογοι Εκπαιδευτικών και διαδίκτυο: Ένα εξελισσόμενο πρόγραμμα δράσης του Α΄ Συλλόγου Εκπ/κων Αθηνών   

§  Από το σχολικό έτος 2007 -  2008 έως τον Νοέμβριο του 2013 υπηρετήσαμε  στη θέση του διευθυντή ενός από τα πιο ιστορικά σχολεία του κέντρου της πόλης των Αθηνών. Πρόκειται για το 15^ου Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, το οποίο αντιμετώπιζε οξύτατο στεγαστικό πρόβλημα. Κατά το διάστημα αυτό σχεδιάσαμε, αναπτύξαμε και υλοποιήσαμε το σχέδιο δράσης: «Το δημόσιο σχολείο που θέλουμε και μας αξίζει», με εξαιρετικά αποτελέσματα:

 

Ø  Για τη φιλοσοφία και το  σχεδιασμό της δράσης δες....

Το δημόσιο σχολείο που θέλουμε και μας αξίζει: Η φιλοσοφία του σχεδιασμού

• Ο παραπάνω σχεδιασμός  σε συνέργεια με το συμμετοχικό μοντέλο διοίκησης που υιοθετήθηκε, λειτούργησε ως "ελκυστής" νοήματος  που απελευθέρωσε πολλές δημιουργικές δυνάμεις όλων των μελών της σχολικής κοινότητας (μαθητές, εκπαιδευτικοί, γονείς, γιαγιάδες, παππούδες και φίλοι).  Η καθεμιά και ο καθένας ξεδίπλωνε αβίαστα  τις ιδέες τις ιδιαίτερες κλίσεις και τα ενδιαφέροντα του, με αποτέλεσμα συνεχώς και αδιαλείπτως να αναδύονται νέες συνεργασίες και να συνδυαμορφώνονται νέες δράσεις . Το κλίμα που επικράτησε συνέβαλλε ώστε τα μέλη της σχολικής κοινότητας να βιώσουν στην πράξη μια ιδιαίτερα δημιουργική περίοδο με εξαιρετικά αποτελέσματα. Στη συνέχεια παρατίθενται ενδεικτικές δράσεις σε επιμέρους τομείς:   

Στην έναρξη κάθε σχολικού έτους πραγματοποιούνταν ενημερωτικές συναντήσεις της διεύθυνσης του σχολείου με τους γονείς. Στις συναντήσεις αυτές ο διευθυντής είχε την ευκαιρία να ενημερώνει τους γονείς για τη φιλοσοφία, την οργάνωση και λειτουργία του σχολείου, το ρόλο τους ως γονείς και για τα ευρήματα που προέκυπταν από τη συνεχή έρευνα – δράση σχετικά με τις πηγές ευχαρίστησης και δυσαρέσκειας μαθητών και γονέων. Ενδεικτικά δες..  

 Ενημερωτικές Συναντήσεις  

• Για την ανάπτυξη των παράλληλων προγραμμάτων με συστημική εφαρμογή και  συνεχή έρευνα-δράση δες…

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΑΞΙΩΝ ΣΥΣΤΗΜΙΚΑ: « Ο Πολιτισμός που επιλέγουμε στην καθημερινότητά μας» Βασική αποστολή του Σχολείου, στο πλαίσιο της αγωγής και της μάθησης,  είναι η  καλλιέργεια ανθρωπιστικών αξιών και κοινά αποδεκτών συμπεριφορών σε όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας συστημικά, με την έννοια ότι θα διαπερνούν οριζόντια και κάθετα τη ζωή της σχολικής κοινότητας στο σύνολό της. Η σχετική δράση αποτελεί προϊόν ανάδυσης  από την πράξη και προτείνεται για την πράξη σε όλα τα ανθρώπινα συστήματα  κατ’ αναλογία (οικογένεια – σχολεία- οργανισμοί – επιχειρήσεις κ.λπ) Για περισσότερα δες.."Ο Πολιτισμός που επιλέγουμε στην καθημερινότητά μας" ς

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ποιότητα του έργου κάθε σχολείου συνδέεται άρρηκτα με τους τρόπους που μεριμνά για την ικανοποίηση εκπαιδευτικών και μορφωτικών μαθησιακών αναγκών μαθητών με ιδιαιτερότητες καθώς και με τους τρόπους που συνεργάζεται με ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες γονέων και μαθητών Για περισσότερα δες…

Πρόγραμμα συνεκπαίδευσης - Παράλληλης στήριξης 

"Ένας από εμάς" Διαπολιτισμικό Πρόγραμμα 

Στο βίντεο που ακολουθεί προβάλλεται η ταινία μικρού μήκους "Τα χέρια δεν είναι για να δέρνουμε" που εκπροσώπησε τη Χώρα μας στο διεθνές φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους του Κάρλοβατς της Κροατίας το Σεπτέμβριο του 2013. Η συγκεκριμένη ταινία αποτελεί παραγωγή - προϊόν του διαπολιτισμικού προγράμματος "Ένας από εμάς" που υλοποιήθηκε στο 15ο Δημοτικό  Αθηνών.

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ: Στο βίντεο που ακολουθεί μαθητές και  εκπαιδευτικοί του Σχολείου, δρουν, δημιουργούν και μετασχηματίζουν το περιβάλλον της καθημερινότητάς τους, ανακαλύπτουν τη χαρά της δημιουργίας και εκπέμπουν, παράλληλα, μηνύματα με πλανητική διάσταση και σημασία.   Ένα σχολείο φέρνει την άνοιξη

Στο βίντεο που ακολουθεί προβάλλεται η ταινία κινούμενης εικόνας με τίτλο:" Πώς μια μπανανόφλουδα και μια παρέα μαύρων γάτων σώζουν τον πλανήτη από τα γρουσούζικα μαύρα καυσαέρια" Πρόκειται για μια παραγωγή των μαθητών της Β΄ τάξης του 15ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών με την επιμέλεια της δασκάλας τους κ. Σωτηρίας Δρούγα   κατά το σχολικό έτος 2012-13 με διαχρονικά περιβαλλοντικά και διαπολιτισμικά  μηνύματα.

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ: Μαθητές των Ε΄ και Στ΄ τάξεων με τη συνεργασία του καθηγητή πληροφορικής κ. Χρόνη Τραστόγιαννου δημιούργησαν την ιστοσελίδα του 15^ου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών, στην οποία προβάλλονταν και προβάλλονται ακόμη και σήμερα στιγμιότυπα των δράσεων και της καθημερινότητας του σχολείου  Το Σχολείο στο διαδίκτυο Για το σχεδιασμό του προγράμματος δες: Σχεδιασμός προγράμματος πληροφορικής

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ – ΑΥΤΟΑΞΙΑΛΟΓΗΣΗΣ:  Ομάδα εκπαιδευτικών του σχολείου σχεδίασε και υλοποίησε το πιλοτικό και ιδιαίτερα καινοτόμο πρόγραμμα με τίτλο: Πιλοτική εφαρμογή αποτύπωσης επίτευξης στόχων και ανάπτυξης ικανοτήτων για την αυτοβελτίωση των μαθητριών/ών , με εξαιρετικά και αποτελέσματα.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Μια από τις βασικές συνιστώσες κάθε «ανοικτού» σχολείου είναι η στενή συνεργασία με τους γονείς αλλά και η αξιοποίηση τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στην περίοδο αυτή η αξιοποίηση των γονέων στην εκπαιδευτική διαδικασία συντελέστηκε με πολλούς τρόπους. Ξεχωρίσαμε και δημοσιοποιούμε τρεις συμμετοχές που απέφεραν εξαιρετικά αποτελέσματα. Πρόκειται: α) για τη διδασκαλία της κομμωτικής τέχνης από το γνωστό κομμωτή κ. Αθανάσιο Μίνο, β) τη διδασκαλία των εικαστικών από την εικαστικό – σκηνογράφο – ενδυματολόγο και εκπαιδευτικό κ. Ιωάννα – Μαρία Γιακουμάκη και γ) τη διδασκαλία της σκηνοθετημένης φωτογραφίας από την καλλιτέχνη – φωτογράφο κ. Κλεοπάτρα Χαρίτου

Κομμωτική Τέχνη, Αθανάσιος Μίνος 

Πολύχρωμες πινελιές, Ιωάννα - Μαρία Γιακουμάκη

Σκηνοθετημένη φωτογραφία, Κλεοπάτρα Χαρίτου 

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Η θεατρική και γενικότερα πολιτιστική έκφραση διαπέρασε οριζόντια και χρωμάτισε αισθητικά – πολιτιστικά  τη λειτουργία του σχολείου. Όλοι οι εκπαιδευτικοί είχαν ενσωματώσει στη διδασκαλία τους θεατρικά δρώμενα στο πλαίσιο της βιωματικής μάθησης που διαπερνούσε το διδακτικό τους έργο και παράλληλα σχεδιάστηκαν, οργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν πλήθος εκδηλώσεων με θεατρικά δρώμενα και παραστάσεις.   Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω ήταν όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας (μαθητές – εκπαιδευτικοί – γονείς και φίλοι) να βιώνουν σχεδόν καθημερινά αλησμόνητες αισθητικές και πολιτιστικές εμπειρίες στο εσωτερικό προαύλιο του σχολείου, καθώς αυτό προσέφερε το κατάλληλο σκηνικό που μετασχηματιζόταν αστραπιαία και ανάλογα με τις συγκυρίες και τα δρώμενα, σε κατάλληλο θεατρικό χώρο που ευνοούσε τις ερμηνείες των ρόλων και «απογείωνε» την δημιουργικότητα και τη θεατρική έκφραση. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που ονομάστηκε « Θέατρο Προαύλιο» Για περισσότερα δες…Το θέατρο στο σχολείο 

ΠΡΟΓΡΑΜΑ: «ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΑΛΛΑ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΧΙΛΙΑ ΝΟΗΜΑΤΑ»

Βασικός στόχος του προγράμματος ήταν οι μαθητές μας να ανακαλύψουν τη χαρά της ποιητικής δημιουργίας αξιοποιώντας βιώματα, εμπειρίες, σκέψεις και συναισθήματα που αναδύονταν αβίαστα μέσα από την ενεργό συμμετοχή τους  στις δράσεις του σχολείου οι οποίες χρωμάτιζαν την καθημερινότητά τους. Οι μαθητές μας βιώνοντας την παιδαγωγική ατμόσφαιρα του σχολείου εμπνεύστηκαν, δημιούργησαν και μας χάρισαν ποιητικές δημιουργίες δείγματα του μοναδικού - άδολου τρόπου που αντιλαμβάνονται σ’ αυτές τις ηλικίες τα «πράγματα». Ποιητικές δημιουργίες αποστάγματα σπάνιας σοφίας και αλήθειας με διαχρονική αξία, που πέρα από την αισθητική τέρψη που προσφέρουν, αποτέλεσαν και αποτελούν κεντρίσματα ανάπτυξης της σκέψης και του στοχασμού σε καίρια ζητήματα της ζωής όλων μας.    Άλλωστε ο γνωστός φιλόσοφος Friedrich Nietzsche έχει αναδείξει αυτή την ουσιαστική πτυχή με τη ρήση του: «Από μικρό παιδί και από τρελό μαθαίνεις την αλήθεια».

Απολαύστε τις δημιουργίες στο: Μια εικόνα χίλιες λέξεις αλλά ένα ποίημα χίλια νοήματα... 

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΧΟΛΗΣ ΓΟΝΕΩΝ: Η ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία της Σχολής Γονέων υπήρξε εξ αρχής βασική συνιστώσα του σχεδιασμού μας με στόχους οι γονείς να ενημερώνονται πολύπλευρα για τις ανάγκες των μαθητών, να κατανοούν βαθύτερα τα ίδια αλλά και τον εαυτό τους και να αποκτούν τεχνικές και εργαλεία για να αντιμετωπίζουν τα όποια προβλήματα αναφύονται στις μεταξύ τους σχέσεις . Οι εργασίες της Σχολής Γονέων συνεχίστηκαν αδιαλείπτως για έξη συνεχή σχολικά έτη 2007-08 έως και 2012-13. Για περισσότερες πληροφορίες για τις εργασίες και τα αποτελέσματά της δες το παρακάτω ενδεικτικό αφιέρωμα...       

 ΣΧΟΛΗ ΓΟΝΕΩΝ : ΑΦΙΕΡΩΜΑ

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ: Μια άλλη βασική συνιστώσα του σύγχρονου σχολείου είναι οι αμφίδρομες σχέσεις που αναπτύσσει και διατηρεί με πολιτιστικούς φορείς της τοπικής κοινωνίας. Η σύνδεση αυτή κρίνεται πολλαπλά ωφέλιμη και για τις δύο πλευρές. Παρέχει δυνατότητες στο σχολείο να κάνει πράξη βασικές παιδαγωγικές και διδακτικές αρχές όπως την σύνδεση θεωρίας και πράξης, την αρχή της επικαιρότητας και την αρχή σχολείο από τη ζωή με τη ζωή  για τη ζωή. Οι μαθητές με την υλοποίηση των παραπάνω αρχών έρχονται σε επαφή με τους στόχους και τις δράσεις των τοπικών πολιτιστικών συλλόγων, συνδέουν τις θεωρητικές τους γνώσεις με την πραγματικότητα του τοπικού περιβάλλοντος, συμμετέχουν σε επίκαιρες δράσεις των συλλόγων αυτών και ανακαλύπτουν τη στενή σχέση των όσων μαθαίνουν στο σχολείο με την ποιότητα ζωής του τοπικού περιβάλλοντος στο οποίο διαβιούν και θα ζήσουν ως μελλοντικοί ενεργοί πολίτες.

Από την άλλη πλευρά οι τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι έχουν την ευκαιρία να πληροφορήσουν τους μαθητές για τους στόχους και τις δραστηριότητες που αναπτύσσουν προς όφελος των κατοίκων της περιοχής, να μεταδώσουν πολύτιμες εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρίες για σημαντικά τοπικά προβλήματα και να παρέχουν παραδείγματα ενεργούς συμμετοχής στους μαθητές για την δημιουργία συλλογικών οραμάτων και την επίλυση κοινών προβλημάτων τοπικού ενδιαφέροντος. Για περισσότερα σχετικά με τις θέσεις μας για τη συνεργασία σχολείου και τοπικής κοινωνίας δες: Σχολείο και τοπική κοινωνία – ο εκπαιδευτικός και οι ομάδες αναφοράς: Ο ρόλος της επιμόρφωσης – μετεκπαίδευσης

Στο πλαίσιο αυτό από το σχολικό έτος 2008-09 το σχολείο μας ανέπτυξε στενή και δημιουργική συνεργασία με τον πολιτιστικό σύλλογο «ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ» και άλλους φορείς της τοπικής κοινωνίας. Αφορμή για αυτή τη συνεργασία αποτέλεσαν οι δράσεις του συλλόγου σχετικά με την προστασία της νεραντζιάς στα πεζοδρόμια της πόλης. Το σχολείο συμμετείχε ενεργά επί πέντε συνεχή έτη στο θεσμό της «Γιορτής της νεραντζιάς» και σε άλλες δράσεις εθελοντικής προσφοράς που από κοινού σχεδιαζόταν και υλοποιούνταν. Για ενδεικτικά αποτελέσματα αυτής της συμμετοχής δες: 

 Οι μαθητές δημιουργούν μύθους: Η νερατζιά, της Ακριβής Γρίβα

Η νεραντζιά και τα άλλα φυτά του σχολικού κήπου, της Ιωάννας Μπούμπαρη 

 ΟΛΟΙ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΣΩΣΟΥΜΕ Ο,ΤΙ ΑΠΕΜΕΙΝΕ : Σ’ αυτή τη συμμετοχή το σχολείο είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει το περιβαλλοντικό πρόγραμμα σχετικά με τη χλωρίδα και την πανίδα του Λυκαβηττού. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με ένα μεστό σε νοήματα θεατρικό δρώμενο: «Η Δίκη του Λυκαβηττού», το οποίο δημιουργήθηκε από την εκπαιδευτικό κ. Τζίνα Οικονόμου   και αποδόθηκε με εκπληκτικές ερμηνείες ρόλων  από τους μαθητές  της.    

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ:

 Καθαρίζω τη γειτονιά μου

 Φορώ γάντια, το χαμόγελό μου και καταθέτω χρόνο και εργασία....

ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΓΟΝΕΩΝ: Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου υπήρξε ιδιαίτερα γόνιμη και αρμονική συνεργασία με όλα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Γονέων.   Προσωπικά τους ευχαριστώ  ολόψυχα, τον καθένα ξεχωριστά  και χωρίς διάσταση διάκρισης ιδιαίτερα την κ. Παρασκευή Μαργαρίτη, για τη συνεργασία μας και τις πολύτιμες εμπειρίες που βιώσαμε μαζί. Σε όλες τις δράσεις, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, το Δ.Σ. του Συλλόγου Γονέων υποστήριζε και συμμετείχε ενεργά. Ξεχωρίσαμε και δημοσιοποιούμε εδώ ορισμένες που η διάσταση της καινοτομίας «εξακοντίζετε στα ύψη».      

 Εκδήλωση για την ιστορία και την προσφορά του Σχολείου:

 117 χρόνια χωρίς σχολική στέγη, αλλά με διαρκή δημιουργία και αγώνα για επιβίωση

 Ο θεσμός των γενναίων πράξεων και οι ομιλίες των τιμώμενων προσώπων

 Δράση: Πρωτότυπα κάλαντα ενημέρωσης

 Δράση: Καλοκαιρινό σχολείο

ΑΘΗΝΑ, Η ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΘΑ ΗΘΕΛΑ ΝΑ ΖΗΣΩ: Παράλληλα, την ίδια περίοδο από τη θέση του Γενικού Γραμματέα της Σχολικής Επιτροπής της 1^η Δημοτικής Κοινότητας του Δήμου Αθηναίων, συμβάλλαμε στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη και υλοποίηση της δράσης : Αθήνα, η πόλη που θα ήθελα να ζήσω … με εικόνα και με λόγο! …  με  ελπίδα και με όνειρο! . Στην εν λόγω  Σχολική Επιτροπή, επί προεδρίας του κ. Ερωτόκριτου Παυλάτου επικράτησε η αντίληψη ότι η Σχολική Επιτροπή πέραν του βασικού της έργου, που είναι κυρίως η οικονομική υποστήριξη των σχολείων, θα μπορούσε να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα διασυνδέουν τις σχολικές μονάδες ευθύνης της, θα εμπλουτίζουν το έργο τους μέσα από την παροχή δυνατοτήτων έκφρασης σε όλα τα μέλη τους προς όφελος της ποιότητας ζωής των πολιτών - δημοτών του Δήμου Αθηναίων. Για περισσότερα δες…Αθήνα, η πόλη που θα ήθελα να ζήσω...

 ΤΙΤΛΟΙ ΤΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΤΟΥ 15^ουΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

Καθώς η λύση του κτιριακού προβλήματος καθυστερούσε και η δυναμική του σχολείου αυξανόταν, από την έναρξη της σχολικής χρονιάς 2013-14 έως και το Νοέμβριο του 2013 αναδύθηκαν διαφωνίες στο εσωτερικό του Συλλόγου Διδασκόντων σχετικά με τη στρατηγική της διαχείρισης των προβλημάτων που αντιμετώπιζε το σχολείο (μεγάλη ζήτηση εγγραφών – ελλείψεις κτιριακών υποδομών) και ξέσπασαν εσωτερικές διαφωνίες και συγκρούσεις ανάμεσα στα μέλη του. Τις διαφωνίες και συγκρούσεις αυτές αξιοποίησαν οι ηγετικές  ομάδες φορέων που επιθυμούσαν διακαώς την απομάκρυνση του σχολείου από τον Μαρασλειακό χώρο και μέσω «στρατευμένων» στελεχών  προς αυτές και με ιδιοτελή κίνητρα ορμώμενα,  μεθόδευσαν την διακοπή της συνεργασίας του Δ/ντή με τη σχολική κοινότητα, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες σχεδόν όλων των γονέων του σχολείου. Στο αμέσως επόμενο διάστημα δρομολογήθηκε και η μεταστέγαση του σχολείου σε άλλο κτίριο, το οποίο όμως βρίσκεται εκτός της σχολικής του περιφέρειας και συνεχίζει έκτοτε τη δημιουργική του πορεία.

   Ωστόσο, δεν μπόρεσαν ούτε μπορούν, αυτοί που πρωτοστάτησαν εναντίον μας   στα γεγονότα εκείνης της εποχής, να σβήσουν τα βιώματα, τις εμπειρίες, το κλίμα δημιουργίας και το παιδαγωγικό και εκπαιδευτικό έργο που επιτελέστηκε για έξι συνεχή χρόνια. "Το σχολείο που θέλουμε και μας αξίζει" θα παραμένει εσαεί επίκαιρο και  διαρκές ζητούμενο και η υλοποίησή του στο 15ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, την εν λόγω περίοδο, φωτεινό παράδειγμα σ' αυτή την κατεύθυνση. Αδιάψευστος μάρτυρας αυτής της παραδοχής είναι μια επιστολή που δεχθήκαμε περίπου τέσσερα χρόνια αργότερα. Η μικρή τότε Έλλη είχε βιώσει το κλίμα και την παιδαγωγική ατμόσφαιρα του σχολείου και παράλληλα τη μεταστέγασή του σε νέο κτίριο, έτσι όταν κλήθηκε στο γυμνάσιο να αναπτύξει τις απόψεις της για το «ιδανικό σχολείο» εκφράστηκε αβίαστα και αποκαλυπτικά. Για τη σχετική επιστολή δες… Να περιγράψετε πως θα ήταν για σας το ιδανικό σχολείο και να εξηγήσετε γιατί

Η ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ

Ήδη από το 2010 είχαμε έρθει σε επαφή με μια ερευνητική ομάδα η οποία διερευνούσε την εφαρμογή της θεωρίας των Πολλαπλών Τύπων Νοημοσύνης στην εκπαίδευση, Η μετέπειτα ένταξή μας στην ερευνητική ομάδα συνέβαλε στην μετατόπιση του ενδιαφέροντος της στην Εκπαίδευση Ικανοτήτων. Η ερευνητική ομάδα στο πλαίσιο συνεχούς έρευνας δράσης   ανέπτυσσε διαρκώς μια σειρά παιδαγωγικών και εκπαιδευτικών εργαλείων που δημιουργούν αυξημένες προσδοκίες για αποτελεσματική αντιμετώπιση της  πολύπλοκης φύσης της παιδαγωγικής - μαθησιακής διαδικασίας τόσο στο επίπεδο του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος όσο και στην άτυπη εκπαίδευση αλλά και σε όλη τη διάρκεια της ζωής του κάθε ατόμου.

Τα παραπάνω «εργαλεία» είχαμε την ευκαιρία να αξιοποιήσουμε για να  διερευνήσουμε τη χρηστικότητα και την αποτελεσματικότητά τους στην μαθησιακή διαδικασία τα σχολικά έτη 2014-15 και 2015-16 σε μια σχολική τάξη του 106ου Δημοτικού Σχολείου Αθηνών με μαθητές της Ε΄ και στη συνέχεια Στ΄ τάξης με εντυπωσιακά αποτελέσματα.  Για το τι λένε οι μαθητές, ο εκπαιδευτικός και οι γονείς που βίωσαν επί δύο έτη την Εκπαίδευση Ικανοτήτων δες…ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ: Τι λένε οι μαθητές, οι γονείς και ο εκπαιδευτικός

Ένα από τα πλέον καινοτόμα εργαλεία που κατασκεύασε  η ερευνητική ομάδα είναι η διαδικασία δημιουργίας του ατομικού προφίλ (παιδί – ενήλικας) που συμβάλλει στην αυτογνωσία  του κάθε ατόμου και αποτελεί ουσιαστικό εργαλείο επικοινωνίας και σχεδιασμού της εκπαίδευσης του δια βίου. Για τις πληροφορίες που παρέχει δες: Ενδεικτικό Προφίλ Μαθήτριας Όσες και όσοι επιθυμούν περισσότερες πληροφορίες ή τη δημιουργία του ατομικού τους προφίλ να επικοινωνήσουν στο nikzoukis@gmail.com     

Το τελευταίο διάστημα έχουν εισαχθεί και υλοποιούνται στην δημόσια εκπαίδευση «Τα εργαστήρια δεξιοτήτων». Αν και γενικότερα συμφωνούμε με αυτό τον προσανατολισμό, εκφράζουμε τις επιφυλάξεις μας για την εννοιολόγηση των όρων περί ήπιων και σκληρών δεξιοτήτων που επέλεξαν οι υπεύθυνοι του Ι.Ε.Π. καθώς και για τη στρατηγική που ακολουθείται, ιδίως στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Εκτιμούμε ότι εγκυμονούν πολλοί κίνδυνοι να απαξιωθεί και να εκφυλιστεί στην πράξη το όλο εγχείρημα χωρίς να θεαθεί και να κατανοηθεί σε βάθος η συνεισφορά της εκπαίδευσης ικανοτήτων στην ποιοτική αναβάθμιση της ελληνικής εκπαίδευσης. Η δική μας προσέγγιση εστιάζει σε οκτώ βασικές ικανότητες οι οποίες καλλιεργούνται ταυτόχρονα και σε όλα τα μαθήματα του αναλυτικού προγράμματος. Για περισσότερα δες…Το τι και το πως στην εκπαίδευση ικανοτήτων